Najczęściej zadawane pytania dotyczące szkoły waldorfskiej
Jakie dzieci przyjmowane są do szkół waldorfskich?
Szkoły waldorfskie stoją otworem dla wszystkich dzieci bez względu na religię, kolor skóry, płeć i zarobki rodziców. Dziecko jest przyjmowane do szkoły po rozmowie kwalifikacyjnej. Przyjmowane są także dzieci do wyższych klas.
Kim był Rudolf Steiner, co ma wspólnego z pedagogiką waldorfską?
Rudolf Steiner założył w 1919 roku pierwszą szkołę waldorfską w Stuttgarcie, w Niemczech. Pomysł na szkołę miał Emil Molt postępowy i zaangażowany społecznie właściciel fabryki papierosów Waldorf-Astoria, który chciał utworzyć szkołę dla dzieci swoich pracowników. Treść i metodyka pedagogiki waldorfskiej bierze się z rozpoznania Rudolfa Steinera prawideł dotyczących rozwoju dzieci i młodzieży. Oprócz pedagogiki myśl Rudolfa Steinera znalazła zastosowanie w rolnictwie biodynamicznym, medycynie i sztuce.
Czy dziecko musi być uzdolnione muzycznie, aby mogło uczyć się w szkole waldorfskiej?
Nie, szkoła waldorfska jest szkołą dla dzieci o rozmaitych uzdolnieniach. Gdy uczniowie szkoły waldorfskiej malują, rysują lub rzeźbią, nie tyle chodzi o efekt, co o proces. Poprzez ten proces dzieci są w stanie wyćwiczyć cały wachlarz umiejętności wykraczających poza proces twórczy. Nauczyciele waldorfscy starają się o równoczesny rozwój rozumu, kreatywności i osobowości swoich uczniów
Czy to prawda, że szkoły waldorfskie zawsze mają bardzo liczebne klasy?
To różni się w zależności od szkoły. Ale zgadza się, że klasy w szkołach niemieckich mogą liczyć do 38 uczniów. Jednak często na poszczególne lekcje klasy są dzielone na dwie lub trzy grupy. Uczniowie, którym łatwo przychodzi nauka jakiegoś przedmiotu, pomagają tym, którzy mają trudności. Szczególnie uzdolnionym uczniom nauczyciele dają trudniejsze zadania dodatkowe.
W dużej klasie, przez sporą ilość różnych osobowości, temperamentów i cech, powstaje wspólnota, w której uczniowie uczą się siebie i od siebie nawzajem.
Czy to prawda, że w szkołach waldorfskich nie ma ocen i drugoroczności?
Aż do końca szóstej klasy szkoły podstawowej nie ma w szkołach waldorfskich ocen, jednak nauczyciele sprawdzają i korygują wszystkie prace uczniów. Nie czynią tego poprzez suche oceny, lecz przez indywidualny opis. W świadectwach nauczyciele odnoszą się do rozwoju osobowości i postępów w nauce swoich uczniów. Pedagogika waldorfska bazuje na fazach rozwojowych dzieci i młodzieży. Dlatego nie poziom wiedzy, a ogólny rozwój jest decydujący. Od początku do końca szkoły uczniowie pozostają nawet wtedy w swojej społeczności klasowej, gdy ich osiągnięcia chwilowo nie spełniają oczekiwań. Nikt nie powtarza roku.
Bez ocen i bez drugoroczności: czy w takim razie dzieci w ogóle mają motywację do nauki?
Lekcje w szkole waldorfskiej dostrojone są do faz rozwojowych uczniów i mają bardzo praktyczny, życiowy aspekt, tak więc ten problem występuje nader rzadko. Dzieci i młodzież wykazują inicjatywę nie na skutek presji sukcesu, lecz z powodu zdrowej motywacji.
Czy pedagogika waldorfska nie stwarza czasami iluzji idealnego świata? Czy uczniowie poradzą sobie później z brutalną rzeczywistością?
Praktyka pokazuje, że właśnie uczniowie waldorfscy cieszą się szczególnym szacunkiem wykładowców. W szkole, która nie koncentruje się tylko na potencjale intelektualnym, od pierwszego dnia nauki mogą rozwijać się kluczowe umiejętności takie jak praca w grupie, kreatywność, umiejętność myślenia procesowego. Uczniowie waldorfscy studiują i pracują we wszystkich dziedzinach osiągając sukcesy.
Czy szkoła waldorfska jest droga?
Każda szkoła waldorfska sama określa wysokość czesnego. Jednak jest zasadą szkół waldorfskich, aby nie odrzucać chętnych z powodów finansowych, dlatego każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie.
Szkoły waldorfskie nazywają się „wolne”. Czy to znaczy, że dzieci wychowuje się tam bezstresowo i antyautorytarnie?
Nie. Nauczyciele waldorfscy starają się od początku szkoły o zbudowanie relacji przepojonej autorytetem i miłością do swoich uczniów. Dzieci poszukują swoich granic. Tylko wtedy, gdy dorośli pokażą im te granice, dzieci mogą poczuć się bezpiecznie i postrzegać jako niezależne jednostki. Z biegiem czasu relacja nauczyciel-uczeń przeobraża się równolegle z rozwojem dorastających dzieci.
Dlaczego w czasie nauki w szkole podstawowej dzieci mają tego samego nauczyciela?
Dzieci rozwijają się zdrowo we wspólnocie, dla której charakterystyczna jest niezmienność i rytmiczność. Aby móc wspierać swoich uczniów, nauczyciel, jeśli to możliwe, w ciągu sześciu lat prowadzi klasę przez nauczanie lekcji głównej, która obejmuje pierwsze dwie godziny nauki dziennie, w postaci nauczania epokami. W ten sposób nauczyciel poznaje bardzo dobrze swoich uczniów wraz z ich mocnymi i słabymi stronami.
Czy nauczyciel jest w ogóle w stanie nauczać różnych przedmiotów w wykwalifikowany sposób?
W Polsce do szczególnych wymagań nauczania waldorfskiego przygotowuje Studium Edukacji Niezależnej na Uniwersytecie Warszawskim. Nauczyciel klasowy uczy codziennie podczas pierwszych dwóch godzin nauki jednego przedmiotu przez kilka tygodni (nauczanie epokami). Po tych dwóch godzinach prowadzenie lekcji przejmują nauczyciele eurytmii, języków obcych, religii, gimnastyki, muzyki i prac ręcznych. Przez pierwszych sześć lat nauki w szkole waldorfskiej nie tyle chodzi o obfitość wiedzy fachowej, co o to, aby uczniowie nawiązali żywotną relację z przerabianym materiałem, ze sobą i z tym, co przeżywają. W ten sposób pojmowana nauka może sprawiać radość – i to przez całe życie
Co należy rozumieć przez pojęcie „epoka”?
W ciągu dwóch pierwszych godzin lekcyjnych, przez kilka tygodni, nauczyciel waldorfski przerabia materiał epokami. I tak na przykład uczniowie mają przez trzy tygodnie przez dwie godziny historię, potem przez trzy tygodnie matematykę, itd. W ten sposób mogą bardzo intensywnie wgłębić się w temat. Umiejętności podstawowe jak pisanie i liczenie uczniowie utrwalają sobie także poza epokami, podczas lekcji przeznaczonych na ćwiczenia.
Czym w ogóle różnią się szkoły waldorfskie od innych szkół?
Szkoły waldorfskie chcą równomiernie rozwijać u dzieci i młodzieży uzdolnienia: praktyczne, artystyczne, społeczne, twórcze, intelektualne. Od pierwszej klasy uczniowie w szkołach waldorfskich uczą się dwóch języków obcych. Chłopcy i dziewczynki robią na drutach i szyją podczas prac ręcznych oraz obrabiają razem drewno i metal na zajęciach technicznych. Ogrodnictwo i eurytmia są integralnymi częściami programu nauczania.
Czy przygotowanie do egzaminów nie cierpi na tym, że uczniowie odbywają tak wiele praktyk, przygotowują przedstawienia teatralne i pracują w pracowniach?
To prawda, że powyższe aktywności w połączeniu z godzinami nauki mogą stanowić dla uczniów podwójne obciążenie. Znów trzeba tutaj poszukiwać indywidualnych rozwiązań. W statystykach uczniowie szkół waldorfskich plasują się powyżej średniej.
Czy dzieci w szkołach waldorfskich otrzymują lekcje światopoglądu?
Szkoła waldorfska nie jest wyznaniowa. Rodzice podejmują decyzję, na lekcję której religii lub etyki będzie chodzić ich dziecko, później decyduje sama młodzież. Myśl Rudolfa Steinera nie jest w żadnym momencie przedmiotem nauki.
O co chodzi w przedmiocie „eurytmia”?
Eurtymia jest sztuką ruchu, która wykładana jest w szkołach waldorfskich we wszystkich klasach. W odróżnieniu od ruchów gimnastycznych, pantomimicznych lub tanecznych, które mogą być całkowicie swobodnie aranżowane, w eurytmii dla każdej litery i dla każdego dźwięku istnieje określony ruch. I tak w eurytmii dźwiękowej uczniowie przedstawiają, jakie dźwięki „żyją” w wierszu, a w eurytmii tonalnej, co „żyje” w interwałach kompozycji muzycznej.
Czy nauki przyrodnicze odgrywają w ogóle jakąś rolę? A jak szkoły waldorfskie zapatrują się na używanie komputerów?
W szkołach waldorfskich przedmioty przyrodnicze są równe wszystkich innym przedmiotom. Informatyka jest stałym elementem nauczania w szkole waldorfskiej, przy czym nauczyciele kładą szczególny nacisk na to, żeby dzieci, zanim poznają świat wirtualny, zdobyły wiedzę o świecie realnym oraz rozwinęły swoje społeczne i twórcze umiejętności. W starszych klasach stosowanie komputerów jest oczywistością.