Jak powstała i jak się zmienia pedagogika waldorfska
Postrzeganie świata, jego dynamicznych zmian, procesów i zależności, obserwacja zachowań dzieci i dorosłych, analiza przyczyn konfliktów międzynarodowych w latach dwudziestych XX wieku przez Rudolfa Steinera, austriackiego filozofa, myśliciela i pedagoga, stały się podstawą dla stworzenia przez niego nowej koncepcji pedagogiki i edukacji. W centrum stanęło dziecko, które należało kształtować na miarę jego wieku i możliwości biologicznych na człowieka światłego, znającego i rozumiejącego otaczający go świat, różnorodność kultur i światopoglądów, życiowo zaradnego, artystycznie wrażliwego, tolerancyjnego, wolnego, postępowego. Dziś, ponad 100 lat później, świat się zmienił, czasy i problemy stały się inne, lecz główne idee, wartości i założenia pedagogiki waldorfskiej kultywowane na całym świecie, pozostały niezmienne. I choć każda szkoła waldorfska stosownie do otaczających ją uwarunkowań, posiada własną dynamikę zmian, specyfikę oraz indywidualne warunki do pracy z uczniami i na ich rzecz, działa w oparciu o te same założenia i wartości to wciąż się doskonali, wzajemnie inspiruje, wymienia dobrymi praktykami Współpraca z innymi szkołami we własnym kraju i na świecie pozwala, by każda szkoła waldorfska czuła się częścią wielkiej, podobnie myślącej o kształceniu wolnego i wszechstronnie rozwijającego się człowieka.
Rudolf Steiner (ur.1861r. w Austrii, zm.1925 r. w Szwajcarii), doktor filozofii, absolwent Wyższej Szkoły Technicznej w Wiedniu, gdzie studiował nauki przyrodnicze, matematykę i filozofię. Badacz spuścizny Goethego, działacz społeczny, twórca antropozofii i pedagog. Swoją myśl filozoficzną odnosił do wielu dziedzin życia: w wychowaniu (Szkoły Waldorfskie), w medycynie i pedagogice medycznej, w dziedzinach artystycznych (architektura, malarstwo, eurytmia), w rolnictwie (metody biodynamiczne) a również w życiu społecznym (trójczłonowość organizmu społecznego) Antropozofia w dosłownym przekładzie oznacza ‘mądrość człowieka’ (z jęz. greckiego ‘anthropos’ = człowiek; ‘sophia’ = ‘mądrość’). Chodzi tu o taką mądrość, która jest z jednej strony świadomością własnego człowieczeństwa, z drugiej braniem odpowiedzialności za los innych ludzi. |
Historia pedagogiki waldorfskiej na świecie
Pierwsza szkoła waldorfska, Uhlandshöhe, założena w Stuttgarcie we wrześniu 1919 roku, szybko się rozwijała. Potomkowie pracowników Waldorf-Astoria Cigarette Company zostali do niej zapisani dzięki inicjatywie założycieli, Emila i Berty Molt, ale wkrótce przybyło wiele innych dzieci, dzieci, których rodzice poszukiwali w zniszczonej pierwszą wojną światową rzeczywistości bardziej humanistycznych wartości i nowych metod edukacyjnych. Szkoła ta miała dwunastu nauczycieli założycieli, którzy uczestniczyli w dwutygodniowym seminarium z Rudolfem Steinerem, zgłębiając jego antropozoficzne koncepcje dotyczące natury człowieka oraz edukacji, koncentrującej się na rozwijaniu charakteru. Nauczyciele zdobywali doświadczenie podczas pracy w swoich pierwszych klasach, gdzie dzieci i nauczyciele uczyli się razem. Na tym m.in. polegała właściwa pedagogika waldorfska: uczniowie i pedagodzy wspólnie się rozwijają.
Szkoły waldorfskie, ze względu na swoje nowatorskie podejście do kształcenia społeczeństwa otwartego na świat, kierującego się wartościami tolerancji kulturowej i wyznaniowej, stały się bardzo popularną alternatywą dla edukacji państwowej. Do wybuchu drugiej wojny światowej założono 34 szkoły waldorfskie – w Niemczech, Szwajcarii, Holandii, Anglii, Norwegii, Szwecji, na Węgrzech, w Austrii i w USA. Te nowe szkoły, wspierane przez Rudolfa Steinera, nosiły różne nazwy: Friedwart School, Goethe School, Vrije School, New School. Wszystkie one podkreślały swoją różnorodność, jednocześnie pielęgnując wspólne korzenie. Szkolenie nauczycieli koncentrowało się w Stuttgarcie, odpowiednie placówki powstały również w Szwajcarii i Anglii. Dojście do władzy nazistów oraz wybuch drugiej wojny światowej spowodowały zamknięcie większości szkół w Niemczech, Austrii i na Węgrzech oraz niektórych w Holandii i Norwegii. W czasie wojny liczba placówek waldorfskich wzrosła natomiast w Szwajcarii, Anglii i USA.
W latach 1945-1989 waldorfski ruch edukacyjny okrzepł i stał się szeroko rozpowszechnianym, dobrze utrwalonym modelem edukacyjnym, mimo iż zwolennicy konwencjonalnej myśli pedagogicznej patrzyli nań ze sceptycyzmem, czasami całkowicie go odrzucając. W niektórych krajach (Niemcy, Holandia i Skandynawia) darmowe szkoły waldorfskie zaczęły być częściowo dotowane przez państwo jako obiekty zarządzane prywatnie. W większości krajów jednak to rodzice finansowali szkoły realizujące wizję Rudolfa Steinera, powstało także wiele nowych przedszkoli. Ruch waldorfski nadal rósł, pomimo czasami niepewnych warunków ekonomicznych. W 1985 roku istniało już 306 szkół w 23 różnych krajach.
Obecnie edukacja waldorfska rozpowszechniona jest globalnie nawet w najdalszych zakątkach świata. Zainteresowanie związanymi z nią metodami nauczania można zaobserwować wśród niemal połowy wszystkich narodów świata (około 100 krajach), niezależnie od ich języka, przynależności religijnej czy sytuacji politycznej. Na wszystkich kontynentach znajdziemy przedszkola i szkoły waldorfskie oraz obiekty szkoleniowe dla nauczycieli. Rodzice na całym świecie podejmują niezwykłe zobowiązanie, aby wspierać rozwój swoich pociech i dążyć do przyszłości, w której wartości humanistyczne są osiągalne, a zdrowy rozwój i bycie aktywną częścią społeczeństwa naprawdę możliwe. Waldorfski ruch edukacyjny, z około 1100 szkół i ponad 2000 przedszkoli na całym świecie, stał się największym wolnym ruchem szkolnym na świecie.
Do szkół waldorfskich chodzili między innymi aktorka Sandra Bullock, aktorka Zoe Kravitz, twórca Porsche 911 i 904 Ferdynand Porsche czy piłkarz Robin van Persie. Swoje dzieci do szkół uczących zgodnie z założeniami pedagogiki steinerowskiej zapisali m.in. Paul Newman, Harrison Ford, Ingmar Bergman czy Uma Thurman.
Za: Nana Göbel, www.waldorf-100.org
Historia pedagogiki waldorfskiej w Polsce
Pedagogika waldorfska zaistniała w Polsce na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku, dzięki Jadwidze Siedleckiej. To ona, była współpracowniczka przy Goetheanum, zorganizowała w na nowo konstytuującym się państwie pierwsze przedszkole waldorfskie. Istniejąca w latach trzydziestych we Wrocławiu szkoła waldorfska została reaktywowana po wojnie, ale szybko ją zamknięto. W roku 1987 odbyło się szkolenie pod tytułem Pedagogika waldorfska w przedszkolu, które zainicjowało powstanie przedszkoli waldorfskich, po jednym w Warszawie i Krakowie. Po przemianach politycznych roku 1989 przybywało warsztatów tematycznych. W roku 1992 powstała pierwsza szkoła waldorfska w Warszawie. W tym samym roku Maria Ziemska i Joop van Heuvel otworzyli trzyletnie studium podyplomowe pedagogiki waldorfskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W 1995 założono szkoły w Bielsku-Białej, w 2004 w Krakowie, 2007 w Poznaniu, zaś w 2017 powstały podyplomowe studia z zakresu pedagogiki waldorfskiej w Krakowie i na UAM w Poznaniu.
Obecnie szkoły, które mają prawo do noszenia nazwy “waldorfska” (na ogół organizowane w formie stowarzyszeń, czyli inicjatyw oddolnych obywatelskich) istnieją w Warszawie, Bielsku-Białej, Krakowie, Poznaniu i Wieliczce. Przez kilka lat działała szkoła w Olsztynie. Zarówno w wymienionych wyżej miastach, jak i we Wrocławiu, Grudziądzu oraz Komorowie działają przedszkola, zrzeszone w powstałym w roku 1995 Związku Szkół i Przedszkoli Waldorfskich w Polsce – są to zarówno placówki akredytowane do używania nazwy „waldorfskie”, jak i korzystające z inspiracji pedagogiką waldorfską. Ponadto w licznych placówkach edukacyjnych w Polsce stosuje się wybrane elementy z tejże pedagogiki. Jest ona także inspiracją dla publicznego systemu edukacji w cyklu nauczanie zintegrowanego, a także dla licznych placówek niepublicznych.
"Zachęcamy do odwiedzania strony https://www.waldorf-100.org/
100 lecie pedagogiki waldorfskiej
W roku 2019 pedagogika waldorfska obchodziła swoje 100 lecie we wszystkich placówkach na całym świecie. Wiele szkół łączyło też swoje siły organizując duże imprezy, konferencje, występy, pokazy, wystawy, również o zasięgu międzynarodowym.
W Polsce w każdym mieście, w którym rozwija się szkoła waldrofska, wybrany miesiąc był dedykowany obchodom 100-lecia, którym towarzyszyła wspólnie przygotowana objazdowa wystawa. W Poznaniu ustawiona była na Starym Rynku, na dziedzińcu Urzędu Miasta, na kampusie UAM Szamarzewo oraz w holu naszej Szkoły. Na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM zorganizowaliśmy również międzynarodową konferencję „Miejsce Edukacji Waldorfskiej we Współczesnym Świecie”.
Plan konferencji i plakaty - archiwum
2018-03-05-plakaty
„MIEJSCE EDUKACJI WALDORFSKIEJ WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE”
Konferencja dla pasjonatów edukacji alternatywnej jak i dla tych,
którzy chcą ją dopiero poznać: pedagogów, nauczycieli, rodziców
31 MARCA 2019, GODZ. 9:30 – 15:30
WSE UAM, UL. SZAMARZEWSKIEGO 89 E, SALA B
Program:
9:30 – 9:40 OTWARCIE KONFERENCJI: prof. UAM hr hab. Renata Michalak
9:40 – 10:00 OBRAZY I INTERPRETACJE DZIAŁAŃ PEWNEJ SZKOŁY
WALDORFSKIEJ W AUSTRII – prof. Stanisław Dylak
10:00 – 11:30 „WAKING, DREAMING, SLEEPING”. „WHAT KIND OF
CONSCIOUSNESS IS ESSENTIAL FOR WALDORFPEDAGOGY” – prof. Jost Schieren
dziekan Wydziału Edukacji Alanus Hochschule w Alfter, Niemcy
11:30 – 11:50 PRACA MÓZGU W CZASIE WOLNYM – prof. zwyczajny dr hab.
Maciej Błaszak
11:50 – 12:00 OTWARCIE WYSTAWY POLSKICH SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI
WALDORFSKICH – Marek Mikołajczak
12:00 – 12:30 przerwa na lunch
12:30 – 12:50 27 LAT SZKOLNICTWA WALDORFSKIEGO W POLSCE – Adam
Winiarczyk
12:50 – 13:10 JĘZYK PONAD GRANICAMI – Dorota Pawlik
13:10 – 13:30 GDZIE JEST SŁOŃ?CZYLI PEDAGOGIKA WALDORFSKA W DRODZE –
Marek Sołek
13:30 – 14:00 przerwa kawowa
14:00 – 14:20 WPŁYW ZARZĄDZANIA KOLEGIALNEGO NA EFEKTYWNOŚĆ
FUNKCJONOWANIA PLACÓWKI OŚWIATOWEJ – Angelika Apanowicz
14:20 – 14:40 JAK UWOLNIĆ SIĘ OD NADMIARU FAKTÓW. PODEJŚCIE DO
NAUCZANIA HISTORII W PEDAGOGICE WALDORFSKIEJ – Laura Piotrowska
14:40 – 15:00 PANEL DYSKUSYJNY
15:00 – 15:10 PODSUMOWANIE I ZAKOŃCZENIE Renata Michalak
15:10 – 15:30 MINI KONCERT ZESPOŁU JAZZOWEGO UCZNIÓW I ABSOLWENTÓW
POZNAŃSKIEJ SPOŁECZNEJ WALDORFSKIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ I SPOŁECZNEGO
GIMNAZJUM – dyrygent Darek Tabisz
Organizatorzy: Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, Społeczna Waldorfska
Szkoła Podstawowa oraz Społeczne Gimnazjum z Poznania
________________________________________________________________
100 lat Pedagogiki Waldorfskiej – Poznań
KIERMASZ/ WARSZTATY/ WYSTĘPY ARTYSTYCZNE
DATA: 23.03.2019
MIEJSCE: Dom Tramwajarza, ul. Słowackiego 19/21
11.00 – Otwarcie Kiermaszu
– warsztaty malarskie, robienie mandali, robótki ręczne z wełny i kordonków, filcowanie i wiele innych prowadzonych przez rodziców oraz nauczycieli (warsztaty będą towarzyszyły wydarzeniom artystycznym przez cały dzień)
– kawiarenka z własnymi wypiekami i potrawami,
– stoiska kiermaszowe z własnymi wyrobami.
12.00 – Przedstawienie eurytmiczne: Baśń pt: „KrólowaPszczół” w wykonaniu uczniów Szkoły Waldorfskiej – Kasia Piesak
13.00 – Mini koncert szkolnej orkiestry jazzowej Dmuchawce – Darek Tabisz
13.30 – Przestawienie Rodziców z przedszkola Kolorowe Listki
14.00 – Licytacja rękodzieł przedszkola Lipowa Alejka
15.00 – Pokazy muzyczne uczniów Szkoły Waldorfskiej – Darek Tabisz
16.00 – Finał chóralny w wykonaniu nauczycieli i rodziców poznańskich placówek waldorfskich – Darek Tabisz
17.00 – Zakończenie
Zebrane fundusze zostały przekazane Organom Prowadzącym placówki i przeznaczone na promocję pedagogiki waldorfskiej.
ORGANIZATORZY:
Społeczna Waldorfska Szkoła Podstawowa oraz Społeczne Gimnazjum z Poznania
Waldorfskie Przedszkole Kolorowe Listki
Waldorfskie Przedszkole Lipowa Alejka